In de cursus Photoshop Elements botsen cursisten steeds opnieuw op hetzelfde moeilijke probleem: ze snijden een foto bij naar bv. 5x5cm, dan kopiëren ze die foto naar een ander bestand (bv. naar een ontwerp voor een uitnodiging), en dan blijkt dat de 5x5cm-foto opeens veel groter/kleiner is dan verwacht.

Het mysterie schuilt in het dialoogvenster “Afbeeldingsgrootte”, dat je vindt via menu Afbeelding > Vergroten/Verkleinen > Afbeeldingsgrootte.

In dit dialoogvenster vind je 4 puzzelstukjes: de pixelafmetingen, de documentgrootte, de resolutie, en de optie om Nieuwe beeldpixels te berekenen.

Stel, je hebt een afbeelding van 900 pixels breed, op 598 pixels hoog (= pixelafmetingen).
Als je deze afbeelding zou afdrukken aan 300 pixels per inch (=resolutie), dan wordt die afgedrukt aan ongeveer 3 inch op 2 inch. Omgerekend in centimeters is dat dan ongeveer 7,5 op 5 cm (=documentgrootte). Als je de pixelafmetingen als “vaste basis” neemt, hangt de resolutie af van de gekozen documentgrootte, of de documentgrootte hangt af van de gekozen resolutie: ze zijn afhankelijk van elkaar en vloeien direct voort uit het aantal pixels. Verander je de resolutie, dan verandert de documentgrootte (en omgekeerd), maar niet de pixelafmetingen (tenminste als je geen “nieuwe beeldpixels” laat “berekenen”)

Documentgrootte en resolutie

De “documentgrootte” en “resolutie” is in eerste instantie informatief, en doet er bij een digitaal bestand niet echt toe. Je kan altijd kleiner afdrukken dan de opgegeven documentgrootte, en als je voldoende pixels hebt, kan je ook groter afdrukken. De documentgrootte geeft je een idee hoe groot je maximaal kan afdrukken wanneer je een kwaliteit van bv. 300 ppi wil. De resolutie kan je dus vertalen als “gewenste publiceerkwaliteit”. Documentgrootte is dan de resulterende maximale “publiceergrootte” (print of scherm).

Pixelafmetingen

Bij een digitaal bestand zijn de pixelafmetingen het belangrijkste: afhankelijk van de pixelafmetingen, kan je wel of juist niet aan goede kwaliteit afdrukken/publiceren. De eraan gekoppelde documentgrootte in combinatie met de resolutie geven je een idee welke kwaliteit je afbeelding echt heeft, aangezien pixelafmetingen nogal abstract zijn.

Nieuwe beeldpixels berekenen?

De pixelafmetingen wijzig je bij voorkeur niet, want het aantal pixels verminderen resulteert in minder kwaliteit, en aantal pixels vermeerderen betekent eigenlijk dat de software pixels bij creëert “uit het niets”. De software doet dat vrij goed, maar je mag er niet in overdrijven…

Daarom vink je in dit dialoogvenster “Nieuwe beeldpixels berekenen” meestal NIET aan: je wil van de pixels afblijven, je wil gewoon weten op welk maximaal formaat je zou kunnen printen, met de pixels die er nu zijn.

Soms vink je “Nieuwe beeldpixels berekenen” wel aan: wanneer je een foto gaat gebruiken in een nieuw ontwerp, heeft dat ontwerp vaak een vooraf bepaalde documentgrootte (je ontwerpt bijvoorbeeld op A4-formaat, en wil het A4-ontwerp later afdrukken met een resolutie van 300 ppi). In dat geval wil je waarschijnlijk ook dat je foto op dat A4-papier een exacte afmeting krijgt. Je voorziet bijvoorbeeld 3 vierkantjes van 5×5 cm voor kleine foto’s op je A4-blad. In dat geval wil je de 3 foto’s in kwestie bijsnijden naar exact 5×5 cm, 300 ppi, zodat ze perfect zullen passen op je A4-blad dat ook een resolutie van 300 ppi heeft.

Bijsnijden doe je met de Bijsnijden-tool. Je kan hier ook dadelijk de gewenste documentgrootte en resolutie van je foto instellen, in de Gereedschapsopties. Na het bijsnijden controleer je in het dialoogvenster Afbeeldingsgrootte dat de resolutie en documentgrootte overeenkomt met hetgeen je voor ogen had (in het voorbeeld: 5×5 cm, 300 ppi).
Is dat niet het geval (Photoshop Elements doet soms “raar”…), dan moet je “Nieuwe beeldpixels berekenen” aanvinken, en de resolutie en/of documentgrootte wijzigen naar de gewenste waarden.
Automatisch worden de pixels herberekend naar de juiste pixelafmetingen. Kopieer je vervolgens het fotootje naar je A4-ontwerp, dan zal het formaat van de foto op dat papier ook kloppen, omdat de pixelafmetingen doelgericht aangepast zijn naar de gewenste verhouding documentgrootte/resolutie.

Dit “mysterie” is niet zo moeilijk als het lijkt. Maar het uitleggen is wél moeilijk. Eenmaal je het begrijpt, lijkt het zo vanzelfsprekend!
Kern van de zaak is dat een digitale foto bestaat uit pixels, niet uit “centimeters” of “pixels per inch”. Die laatste twee waardes heb je pas nodig als je in afdrukformaten begint te denken! Dan is het zaak van 300 ppi te onthouden. En laat de software de nodige pixels dan maar berekenen, dat kan zo’n grote rekenmachine als de beste…